به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «نخل و نور» به نقل از «عصرهامون»، نتایج امتحانات نهایی دانش‌آموزان متوسطه دوم، بار دیگر زنگ خطر را برای نظام آموزشی کشور به صدا درآورد.
آماری که به‌تازگی منتشر شده، نشان می‌دهد میانگین نمرات دانش‌آموزان در برخی استان‌ها به‌طرز نگران‌کننده‌ای پایین بوده است؛ اما آنچه بیش از همه به چشم آمد، جایگاه آخر سیستان و بلوچستان بود.
میانگین نمرات کمتر از ۱۰، نه تنها یک افت تحصیلی ساده نیست، بلکه نمادی است از یک بحران ریشه‌دار، ساختاری و چند‌بعدی که سال‌هاست بر آموزش این استان سایه انداخته است.
جوان‌ترین اما محروم‌ترین
سیستان و بلوچستان از جوان‌ترین استان‌های کشور است؛ نرخ بالای زاد و ولد و جمعیت دانش‌آموزی بالا، آن را به یکی از مهم‌ترین مناطق برای سرمایه‌گذاری آموزشی تبدیل کرده است. با این حال، این ظرفیت عظیم انسانی، سال‌هاست که در سایه ضعف سیاست‌گذاری، کمبود زیرساخت‌ها و نابرابری‌های عمیق، به حال خود رها شده است.
وضعیت نامطلوب آموزش در این استان، تنها نمود بیرونی یک زخم کهنه است؛ زخمی که ناشی از کم‌توجهی تاریخی به نیازهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی این خطه است.
معلمانی که نیستند یا نمی‌مانند
یکی از اصلی‌ترین عوامل در کیفیت آموزش، معلم است. در حالی که برخی استان‌ها از وفور نیروی انسانی متخصص بهره‌مندند، سیستان و بلوچستان همواره با کمبود معلم مواجه بوده است.
معلم‌های باسابقه یا از حضور در این استان امتناع می‌کنند یا پس از مدت کوتاهی به دلیل شرایط سخت کاری، تقاضای انتقال می‌دهند. جذب معلمان جوان و توانمند به‌سختی انجام می‌شود و حتی در صورت جذب، ماندگاری آن‌ها تضمین‌شده نیست. این موضوع منجر به آن شده که بسیاری از کلاس‌ها یا بدون معلم بمانند، یا توسط نیروهای کم‌تجربه، غیرمتخصص و حتی حق‌التدریسی اداره شوند.
جالب آن‌که بسیاری از معلمان توانمند این استان در مدارس خاص مشغول به تدریس هستند؛ مدارسی که عمدتاً در مراکز استان و مناطق برخوردارتر واقع شده‌اند؛ نتیجه این توزیع ناعادلانه منابع انسانی، چیزی نیست جز شکاف آموزشی عمیق بین مناطق شهری و روستایی، برخوردار و محروم نیست.
مناطق حاشیه‌نشین؛ محروم در محرومیت
سیستان و بلوچستان دارای بالاترین میزان جمعیت روستایی و حاشیه‌نشین در کشور است؛ بسیاری از دانش‌آموزان این استان، در مناطقی زندگی می‌کنند که نه تنها از امکانات آموزشی محروم‌اند، بلکه دسترسی به ابتدایی‌ترین نیازهای زندگی نیز در آن‌ها دشوار است. نبود مدرسه مناسب، امکانات کمک‌آموزشی، اینترنت، سرویس ایاب‌وذهاب و حتی تغذیه‌ی کافی، همگی عواملی هستند که بر عملکرد تحصیلی این دانش‌آموزان سایه می‌اندازند.
در مدارس حاشیه‌نشین، نه از مشاور خبری هست، نه از روان‌شناس، نه حتی از برنامه‌های جبرانی و حمایت تحصیلی؛ دانش‌آموزی که با هزاران مشکل اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند، چگونه می‌تواند خود را با استانداردهای امتحانات نهایی که سراسری و یکنواخت طراحی شده‌اند، تطبیق دهد؟
آزمون نهایی، آینه‌ی نابرابری‌های توسعه‌ای
امتحانات نهایی سراسری، به نوعی آزمون عدالت آموزشی نیز هستند. نتایج این آزمون‌ها، اختلاف طبقاتی و جغرافیایی در سطح آموزش را به‌وضوح به تصویر می‌کشند. در حالی که برخی استان‌ها با برخورداری از زیرساخت‌های پیشرفته، معلمان مجرب و خانواده‌های آگاه، نتایج درخشانی کسب می‌کنند، استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان به دلیل مجموعه‌ای از نابرابری‌ها، در پایین‌ترین رده‌ها قرار می‌گیرند.
باید پذیرفت که آموزش جدا از توسعه نیست؛ استان‌هایی که در شاخص‌های توسعه انسانی، اقتصادی و اجتماعی عقب‌تر هستند، ناگزیر در آموزش نیز عقب می‌مانند. بنابراین، بهبود وضعیت آموزشی سیستان و بلوچستان، نه فقط نیازمند اصلاح درون‌سیستمی وزارت آموزش و پرورش، بلکه وابسته به تغییر نگاه کلان به توسعه متوازن در کشور است.
نخبگان در دل محرومیت
با این حال، در دل همین محرومیت‌ها، بارها شاهد ظهور استعدادهای درخشان بوده‌ایم؛ بسیاری از دانش‌آموزان موفق در سطح ملی، از دل مدارس روستایی و حاشیه‌ای برآمده‌اند؛ این نشان می‌دهد که ظرفیت انسانی در سیستان و بلوچستان نه تنها وجود دارد، بلکه در صورت حمایت و هدایت صحیح، می‌تواند به عاملی تعیین‌کننده در آینده توسعه کشور تبدیل شود. اما سؤال اینجاست که آیا برنامه‌ریزی و اراده‌ای برای شناسایی، حمایت و پرورش این نخبگان وجود دارد؟
وقت تجدیدنظر فرارسیده است
نتایج پایین در امتحانات نهایی، نباید صرفاً به‌عنوان یک ناکامی تحصیلی دیده شود؛ این اعداد و ارقام، آینه‌ای از واقعیت‌هایی هستند که مدت‌هاست زیر پوست نظام آموزشی پنهان شده‌اند؛ وقت آن رسیده که مسئولان وزارت آموزش و پرورش، نهادهای توسعه‌گرا و نمایندگان مجلس، نگاه خود را از مرکز به پیرامون گسترش دهند.
باید نظامی طراحی شود که در آن دانش‌آموزان صرف‌نظر از محل تولد، قومیت، یا طبقه اجتماعی، از فرصت‌های برابر آموزشی بهره‌مند شوند. این مهم نه با شعار، بلکه با اقدام واقعی، تخصیص منابع هدفمند، اصلاح نظام گزینش معلمان، تقویت مدارس دولتی و حضور میدانی مسئولان در مناطق محروم ممکن خواهد شد.
در غیر این صورت، این رفوزگی صرفاً متعلق به سیستان و بلوچستان نیست؛ بلکه نظام آموزشی کل کشور است که در آزمون عدالت رفوزه شده است.
در همین راستا عصرهامون برای پیگیری این صدرنشینی در انتهای جدول نمرات نهایی مطالبه از مسئولان خواهد داشت.
انتهای خبر/
- منبع خبر : عصر هامون
